Σύνδεση με μαθήματα:

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ (Α ΓΕΛ, ΕΠΑΛ): Ενότητα 10.2 « Το επιχειρείν: ο επιχειρηματίας και η επιχείρηση». Στην ενότητα αυτή υπάρχει αναφορά για τις επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας και τις μεγάλες κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις όπου εδρεύουν σε οικονομικά «αναπτυσσόμενες» χώρες όπου η εργασία είναι φθηνή.
ΑΟΔΕΥ (ΕΠΑΛ) στην ενότητα 1.1.2.ε «Η γεωγραφική έκταση των επιχειρήσεων» όπου υπάρχει αναφορά "Οι πολυεθνικές εγκαθίστανται σε υποανάπτυκτές και αναπτυσσόμενες οικονομικά χώρες, όπου εκμεταλλεύονται τις φθηνές πρώτες ύλες και πληρώνουν χαμηλούς μισθούς στο εργατικό δυναμικό".
Χρονική Διάρκεια: 1 διδακτική ώρα. Ανάλογα την έκταση της συζήτησης που επιθυμεί ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να επεκταθεί το σενάριο και 2η διδακτική ώρα με την παρουσίαση των εργασιών – δράσεων των μαθητών που τους ανατέθηκαν στο Φύλλο αξιολόγηση-ανατροφοδότησης.

Πλαίσιο/ Ενεργοποίηση

Γενικοί στόχοι μαθήματος:

Να γνωρίσουν οι μαθητές για το πώς μεγάλες εταιρείες ρούχων εκμεταλλεύονται το φθηνό εργατικό δυναμικό χωρών και να ευαισθητοποιηθούν ως καταναλωτές για το πρόβλημα της εργασιακής εκμετάλλευσης και φτώχειας. Η φτώχεια και οι συνθήκες εργασίας είναι ζητήματα / θέματα που περιλαμβάνονται στον πυλώνα Οικονομία της Βιώσιμης Ανάπτυξης και αφορούν και τα οικονομικά μαθήματα. Οι μαθητές θα γνωρίσουν πως η τιμή ενός ρούχου (που κατασκευάζεται σε χώρες με φθηνό εργατικό δυναμικό) «μοιράζεται» στα στάδια παραγωγής από την α΄ ύλη μέχρι τον τελικό καταναλωτή.
Προηγούμενη γνώση που θα αξιοποιηθεί στο μάθημα:
Εμπειρίες και γνώσεις που φέρουν οι μαθητές ως καταναλωτές
Δραστηριότητες ενεργοποίησης της, διερεύνηση προηγούμενης γνώσης:
Διαδραστικό βίντεο 1 που κατασκευάστηκε για το εκπαιδευτικό σενάριο και χρησιμοποιεί αληθινό ρεπορτάζ του καναλιού Euronews για τις συνθήκες εργασίας στις κλωστοϋφαντουργίες του Μπαγκλαντές. Οι μαθητές βλέπουν το βίντεο, περιηγούνται στο διαδίκτυο και απαντούν σε ερωτήσεις μέσα από το βίντεο. Σε κάθε ερώτηση οι μαθητές λαμβάνουν ανατροφοδότηση ενώ στο τέλος βλέπουν την βαθμολογία τους σχετικά με τις απαντήσεις τους (Αν δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης Η/Υ και διαδικτύου από τους μαθητές μπορεί να γίνει προβολή του διαδραστικού βίντεο σε όλη την τάξη και να συμμετέχουν όλοι στις απαντήσεις μέσα από συζήτηση στην τάξη).

Ειδικοί σκοποί

Σε επίπεδο γνώσεων:

- Οι μαθητές να αναγνωρίσουν ως καταναλωτές το που και πως κατασκευάζονται πολλά από τα προϊόντα που επιλέγουν και καταναλώνουν

- Οι μαθητές να αναγνωρίσουν το πρόβλημα της εργασιακής εκμετάλλευσης του φθηνού εργατικού δυναμικού καθώς και τις παιδικής εργασίας

Σε επίπεδο δεξιοτήτων:

-Οι μαθητές να θέτουν ερωτήματα σχετικά με το κόστος παραγωγής προϊόντων που παράγονται σε οικονομικά «αναπτυσσόμενες» χώρες

Σε επίπεδο στάσεων:

- Οι μαθητές να ευαισθητοποιηθούν ως καταναλωτές για το πρόβλημα της εργασιακής εκμετάλλευσης και φτώχειας
- Οι μαθητές να αναρωτηθούν για τις δυνατότητες που έχουν ως καταναλωτές με τις αγορές τους και με την διαμόρφωση της ζήτησης

Διασυνδέσεις

Διεπιστημονικότητα:

Η διεπιστημονικότητα μπορεί να αξιοποιηθεί ανάλογα την έκταση που επιθυμεί να δώσει ο εκπαιδευτικός. Στο σενάριο οι μαθητές καλούνται να εντοπίσουν (ηλεκτρονικά στο google/maps ή σε έντυπο χάρτη στο φύλλο εργασίας) που είναι οι χώρες στις οποίες κατασκευάζονται τα παπούτσια / ρούχα που φορούν και επομένως απαιτούνται βασικές γνώσεις γεωγραφίας. Επίσης μέσα από την ανάλυση του κόστους ανά στάδιο παραγωγής οι μαθητές έρχονται σε επαφή με έννοιες όπως ΦΠΑ, α ’ύλη, μεταφορικά, αμοιβή εργάτη.

Εκπαίδευση για την αειφόρο / βιώσιμη ανάπτυξη:

Διασύνδεση ενότητας με τους έξι μαθησιακού στόχους

Μαθαίνω να γνωρίζω: Το εκπαιδευτικό σενάριο μέσω της μελέτης πραγματικών δεδομένων (Διαδραστικό βίντεο από εργοστάσια του Μπαγκλαντές, ομαδική δραστηριότητα – φύλλο εργασίας με αληθινά δεδομένα) μαθαίνουν σχετικά με τα προβλήματα που αφορούν τον Πυλώνα Οικονομία της Βιώσιμης Ανάπτυξης όπως είναι οι κακές εργασιακές συνθήκες, η παιδική εργασία και η φτώχεια.
Μαθαίνω να είμαι: Οι μαθητές καλούνται να αποκτήσουν την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο καλλιεργώντας την αίσθηση του είμαι και όχι του έχω. Καλούνται να αποκτήσουν καταναλωτική συνείδηση ώστε να επιλέγουν προϊόντα επιχειρήσεων που είναι περιβαλλοντικά-οικονομικά και κοινωνικά υπεύθυνες.
Μαθαίνω να ζούμε μαζί βιώσιμα: Το εκπαιδευτικό σενάριο συμβάλλει οι μαθητές να ασχοληθούν με πρακτικές που οδηγούν σε αρμονική συνύπαρξη.
Μαθαίνω να κάνω: Το εκπαιδευτικό σενάριο οδηγεί σε διαδικασίες που απαιτούν τη συγχώνευση γνώσης και δράσης. Το φύλλο αξιολόγησης -ανατροφοδότησης ζητά μία μικρή έρευνα από τους μαθητές και δράση με σκοπό την ενημέρωση των συμμαθητών τους και της τοπικής κοινωνίας.
Μαθαίνω να δίνω: Το σενάριο δίνει νόημα στην μάθηση και την συμμετοχή στην πρόοδο της κοινωνίας. Προωθεί την έννοια της αλληλεγγύης και της συνεισφοράς στο κοινό σύνολο.
Μαθαίνω να μετασχηματίζω τον εαυτό μου και την κοινωνία: Ο τρίτος ειδικός σκοπός του εκπαιδευτικού σεναρίου αποσκοπεί οι μαθητές σήμερα αλλά και ως αυριανοί πολίτες να μετασχηματίσουν μη βιώσιμες αξίες και συμπεριφορές.

Διασύνδεση με τους τέσσερίς πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης:

Το εκπαιδευτικό σενάριο συνδέεται και με τους τέσσερις πυλώνες βιώσιμης ανάπτυξης καθώς οι μαθητές προσεγγίζουν πολύπλευρα τα θέματα / ζητήματα της φτώχειας, της παιδικής εργασίας, της εργασιακής εκμετάλλευσης, του κόστους των ρούχων/παπουτσιών, της υπερκατανάλωσης.

Διασύνδεση ενότητας με τις 10 δεξιότητες:

Κριτική σκέψη και επίλυση προβλημάτων: Οι μαθητές καλούνται να σκεφθούν κριτικά για την τιμή των προϊόντων (ρούχα-παπούτσια) που αγοράζουν. Που και πως παράγονται τα ρούχα που φορούν; Πόσο αμείβεται ο εργάτης; Πόσο κοστίζουν οι α’ ύλες; Πως μπορεί ένα προϊόν να είναι τόσο φθηνό παρά το κόστος υλών και εργασίας που περιέχει;
Επικοινωνία: Το εκπαιδευτικό σενάριο στην εξέλιξη του στηρίζεται στην επικοινωνία των μαθητών κυρίως μεταξύ τους αλλά και με τον εκπαιδευτικό.
Συνεργασία: Οι μαθητές καλούνται να εργασθούν ομαδικά σε όλη τη διάρκεια του σεναρίου.
Δημιουργικότητα και καινοτομία: Στην δράση εκτός τάξης ζητούμενο είναι η δημιουργικότητα των μαθητών ώστε να ερευνήσουν και να κοινοποιήσουν το πρόβλημα στην τοπική κοινωνία.
Συνδεσιμότητα: Σύνδεση της λειτουργίας των επιχειρήσεων με ζητήματα εργασιακών συνθηκών, περιβάλλοντος και κοινωνικών προβλημάτων. Οι μαθητές απαντούν σε ερωτήσεις μέσα από διαδραστικό βίντεο, επισκέπτονται ιστοσελίδες και ερευνούν στο google maps για τις χώρες που κατασκευάζουν τα ρούχα που φορούν.
Κριτική συνείδηση: Οι μαθητές μέσα από το εκπαιδευτικό σενάριο μπορούν να συνειδητοποιήσουν το κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Ανακαλύπτουν ότι όταν οι επιχειρήσεις λειτουργούν με αποκλειστικό σκοπό το μέγιστο κέρδος μπορεί να αδιαφορούν για τις συνθήκες εργασίας που κατασκευάζονται τα προϊόντα τους.
Κριτική αναστοχασμός: Αναστοχασμός απέναντι στην επιχείρηση που δρα με αποκλειστικό σκοπό το μέγιστο κέρδος και λειτουργεί αποκομμένη από το περιβάλλον της σε σχέση με την επιχείρηση που αντιλαμβάνεται την θέση και τη λειτουργία της στο κοινωνικό-οικονομικό-πολιτιστικό-φυσικό περιβάλλον στο οποίο δρα. Κριτικός αναστοχασμός για τα προσωπικά τους πιστεύω και τις δικές τους αξίες για το τι είδους επιχειρήσεις θέλουν ως καταναλωτές, τι προϊόντα επιλέγουν να αγοράσουν αλλά και τι θέση θα έχουν ως μελλοντικοί επιχειρηματίες.
Διαπολιτισμικές ικανότητες: Οι μαθητές γνωρίζουν μέσα από το σενάριο διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρες.
Συνυπευθυνότητα: Μέσα από το σενάριο προσλαμβάνουν βιωματικά την έννοια της ευθύνης και της συνυπευθυνότητας.
Οικοδόμηση γνώσης: Μαθητοκεντρική προσέγγιση στην οικοδόμηση γνώσης σεζητήματα - προβλήματα της αειφόρου ανάπτυξης.

Υλικό – Πηγές

- ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ (Α ΓΕΛ, ΕΠΑΛ): Ενότητα 10.2 « Το επιχειρείν: ο επιχειρηματίας και η επιχείρηση». Στην ενότητα αυτή υπάρχει αναφορά για τις επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας και τις μεγάλες κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις όπου εδρεύουν σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου η εργασία είναι φθηνή.
- ΑΟΔΕΥ (ΕΠΑΛ) στην ενότητα 1.1.2.ε «Η γεωγραφική έκταση των επιχειρήσεων»   όπου υπάρχει αναφορά "Οι πολυεθνικές εγκαθίστανται σε υποανάπτυκτές και αναπτυσσόμενες οικονομικά χώρες, όπου εκμεταλλεύονται τις φθηνές πρώτες ύλες και πληρώνουν χαμηλούς μισθούς στο εργατικό δυναμικό".
- Για το σενάριο απαιτείται χρήση Η/Υ και διαδικτύου από τους μαθητές. Εναλλακτικά μπορεί ο εκπαιδευτικός να χρησιμοποιήσει έναν Η/Υ με διαδίκτυο και προβολέα και να προσαρμόσει το μάθημα του.
- Διαδραστικό βίντεο 1: και διαδραστικό βίντεο 2 . Το δύο βίντεο κατασκευάστηκαν για τις ανάγκες του εκπαιδευτικού σεναρίου.
-   Φύλλο εργασίας «Βρες που φτιάχτηκε (δραστ.3)»
- Άρθρο Καθημερινής που περιέχει την απάντηση της 8ης ερώτησης του φύλλου εργασίας
-   Προβολή βίντεο: Κοινωνικό Πείραμα: Ποιός έφτιαξε τα ρούχα μου
-   «Φύλλο αξιολόγησης-ανατροφοδότησης(δραστ.8)»
-   «Παρατηρήσεις για τον εκπαιδευτικό»

Οργάνωση τάξης

Στην δραστηριότητα δύο οι μαθητές καλούνται να δουν που έχουν κατασκευαστεί τα παπούτσια (ή τα ρούχα π.χ. μπλουζάκι) τα οποία φοράνε (Made in..) και να χωριστούν σε ομάδες ανάλογα με την χώρα κατασκευής. Αν υπάρχουν σε μια ομάδα πολλοί μαθητές μπορούν να χωριστούν σε περισσότερες ομάδες και ας έχουν την ίδια κατασκευάστρια χώρα ή αν υπάρχει ομάδα με έναν ή λίγους μαθητές μπορεί να γίνει μία ομάδα που να περιέχει 2-3 κατασκευάστριες χώρες.

Στοιχεία αυθεντικής αξιολόγησης

Οργανόγραμμα αυθεντικής αξιολόγησης

Ειδικός σκοπός με βάση την αρίθμηση	Περιγραφή της αυθεντικής αξιολόγησης	Σύνδεση με το επίπεδο νοητικής ικανότητας (π.χ. ταξινόμηση Bloom)	Σύνδεση δραστηριότητας κατά φάση
1	Βιωματικό παιχνίδι -δες που φτιάχτηκε	γνώσεις	2
1,2	Διαδραστικό βίντεο	Γνώσεις / δεξιότητες	1,5
1,2,3	Φύλλο εργασίας «Βρες που φτιάχτηκε»	Γνώσεις / δεξιότητες/ στάσεις	3
1,2	Παρουσίαση στην ολομέλεια	Γνώσεις / δεξιότητες/	4
3	Βίντεο	Στάσεις	6
1,2,3	Αναστοχασμός	Γνώσεις / δεξιότητες/ στάσεις	7
1,2,3	Δράση εκτός τάξης	Γνώσεις / δεξιότητες/ στάσεις	8

Διαδικασίες υλοποίησης διδασκαλίας κατά φάση

Το εκπαιδευτικό σενάριο απαιτεί 1 διδακτική ώρα. Ανάλογα την έκταση της συζήτησης που επιθυμεί ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να επεκταθεί το σενάριο και 2η διδακτική ώρα με την παρουσίαση των εργασιών – δράσεων των μαθητών που τους ανατέθηκαν στο φύλλο αξιολόγηση-ανατροφοδότηση, δράση εκτός τάξης.
1η Διδακτική ώρα:
Το εκπαιδευτικό σενάριο βασίζεται σε τρείς φάσεις: (στην παρένθεση παρέχονται ενδεικτικοί χρόνοι)
         Α φάση: Εισαγωγή - Ανάκληση προηγούμενης γνώσης (5 λεπτά)
         Β φάση: Οικοδόμηση γνώσης / δεξιοτήτων / στάσεων (Παιχνίδι ρόλων) (30 λεπτά)
         Γ φάση: Συμπεράσματα – Ανατροφοδότηση (10 λεπτά)
Α Φάση: Εισαγωγή - Ανάκληση προηγούμενης γνώσης

Δραστηριότητα 1: Διαδραστικό βίντεο 1 που κατασκευάστηκε για το σενάριο και χρησιμοποιεί αληθινό ρεπορτάζ του καναλιού Euronews για τις συνθήκες εργασίας στις κλωστοϋφαντουργίες του Μπαγκλαντές. Οι μαθητές βλέπουν το βίντεο, περιηγούνται στο διαδίκτυο και απαντούν σε ερωτήσεις μέσα από το βίντεο. Σε κάθε ερώτηση οι μαθητές λαμβάνουν ανατροφοδότηση ενώ στο τέλος βλέπουν την βαθμολογία τους σχετικά με τις απαντήσεις τους (Αν δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης Η/Υ και διαδικτύου από τους μαθητές μπορεί να γίνει προβολή του διαδραστικού βίντεο σε όλη την τάξη και να συμμετέχουν όλοι στις απαντήσεις μέσα από συζήτηση στην τάξη).
Β Φάση: Οικοδόμηση γνώσης (Βιωματικό παιχνίδι – σύνδεση με πραγματικό πρόβλημα)
Δραστηριότητα 2: Οι μαθητές καλούνται να δουν που έχουν κατασκευαστεί τα παπούτσια (ή τα ρούχα π.χ. μπλουζάκι) τα οποία φοράνε (Made in..) και να χωριστούν σε ομάδες ανάλογα με την χώρα κατασκευής. Αν υπάρχουν σε μια ομάδα πολλοί μαθητές μπορούν να χωριστούν σε περισσότερες ομάδες και ας έχουν την ίδια κατασκευάστρια χώρα ή αν υπάρχει ομάδα με έναν ή λίγους μαθητές μπορεί να γίνει μία ομάδα που να περιέχει 2-3 κατασκευάστριες χώρες.
Δραστηριότητα 3: Οι μαθητές ανά ομάδα καλούνται να εντοπίσουν στον χάρτη (google maps) που είναι η κατασκευάστρια χώρα και να βρουν χιλιομετρική απόσταση (δεξί κλικ στην αφετηρία και επιλογή «μέτρηση απόστασης», και κλικ οπουδήποτε στον χάρτη, για να δημιουργηθεί μια διαδρομή προς μέτρηση ).
Οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν ομαδικά στο φύλλο εργασίας «Βρες που φτιάχτηκε (δραστ.3)».
(Εναλλακτικά αν δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης Η/Υ οι μαθητές μπορούν κατευθείαν να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας που περιγράφεται παραπάνω)
Δραστηριότητα 4: Οι ομάδες παρουσιάζουν στην ολομέλεια τις απαντήσεις τους. Τι στοιχεία βρήκανε για τις χώρες τους; Τι στοιχεία για την περιβαλλοντική πολιτική και τις συνθήκες εργασίας στις χώρες αυτές; Από πού άντλησαν τα στοιχεία τους; Πως κατένειμαν τα 20 ευρώ που αγόρασαν το ρούχο;
Παρουσίαση της απάντησης για το πώς κατανέμονται τα 20 ευρώ που αξίζει το ρούχο ανά στάδιο παραγωγής μέχρι τον τελικό καταναλωτή με βάση το φύλλο «Παρατηρήσεις για τον εκπαιδευτικό» και το άρθρο της Καθημερινής. Ποια ομάδα πλησίασε περισσότερο στην απάντηση;
Δραστηριότητα 5: Διαδραστικό βίντεο 2 όπου οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε μια ερώτηση ώστε να ολοκληρωθεί το βίντεο.
Δραστηριότητα 6: Προβολή σύντομου βίντεο Κοινωνικό Πείραμα: Ποιός έφτιαξε τα ρούχα μου. Ενα μηχάνημα αυτόματης πώλησης τοποθετήθηκε σε κεντρική πλατεία του Βερολίνου προσφέροντας t-shirts για 2 ευρώ, για να πραγματοποιήσει ένα κοινωνικό πείραμα: Αν οι άνθρωποι δουν τις συνθήκες υπό τις οποίες παρασκευάζεται ένα ρούχο, θα το αγοράσουν;
Γ. Φάση: Συμπεράσματα - Ανατροφοδότηση
Δραστηριότητα 7: Αναστοχασμός. Γιατί είναι σημαντικό να ξέρουμε ως καταναλωτές την «ιστορία» των προϊόντων που αγοράζουμε; Τι μπορούμε να κάνουμε ως καταναλωτές; Πως μπορούμε να ενημερωνόμαστε για τα προϊόντα που αγοράζουμε; Πως μπορούμε να πιέσουμε τις επώνυμες εταιρείες ώστε να υπάρχει διαφάνεια στις συνθήκες παραγωγής των προϊόντων; Πως μπορούμε να ενημερώσουμε την τοπική κοινωνία;
Δραστηριότητα 8: Φύλλο αξιολόγησης-ανατροφοδότησης(δραστ.8). Το φύλλο καλεί σε δράση εκτός τάξης.